Obowiązek alimentacyjny tj. dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek ten obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
Dziecko może żądać świadczeń alimentacyjnych od męża swojej matki, nie będącego jego ojcem, jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do żony swego ojca, nie będącej jego matką. Mąż matki dziecka, nie będący jego ojcem, może żądać od dziecka świadczeń alimentacyjnych, jeżeli przyczyniał się do wychowania i utrzymania dziecka, a żądanie jego odpowiada zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje żonie ojca dziecka, nie będącej matką dziecka.
Ojciec nie będący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.
Wskazane roszczenia matki przedawniają się z upływem lat trzech od dnia porodu.
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji,
2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
3) świadczenie wychowawcze,
4) świadczenia rodzinne,
5) rodzicielskie świadczenie uzupełniające.
Jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.
Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech. Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.
JAK DŁUGO CZEKA SIĘ NA WYROK O ALIMENTY ?
Długość postępowania o zasądzenie alimentów przed Sądem Rejonowym uzależniona jest od żądań stron, a przede wszystkim tego, czy są one zgodne.
W przypadku ugodowego postępowania sprawa może się zakończyć na pierwszej rozprawie, która z reguły wyznaczana jest w okresie od 3 do 6 miesięcy od złożenia pozwu.
W przypadku sporu pomiędzy stronami, postępowanie znacznie się przedłuża z uwagi na konieczność przeprowadzenia dowodów w sprawie tj. np. przesłuchania stron i świadków oraz zgromadzenia dokumentów. W takich sytuacjach sprawa może trwać ok. 1-2 lat. Należy również pamiętać o tym, że stronie nie zadowolonej z wyroku przysługuje apelacja do Sądu Apelacyjnego, co wydłuża postępowanie o około kolejny rok.
JAKIE DOKUMENTY SKŁADAMY Z POZWEM O ZASĄDZENIE - PODWYŻSZENIE ALIMENTÓW?
Do pozwu o zasądzenie alimentów na rzecz dziecka należy załączyć oryginalny odpis aktu jego urodzenia oraz dokumenty wykazujące koszty utrzymania dziecka, w tym rachunki, paragony, faktury, umowy, itd.
CENA - ILE KOSZTUJE SPRAWA O ALIMENTY ?
Na koszty sprawy o zasądzenie - podwyższenie alimentów skłądają się w przypadku zlecenia prowadzenia sprawy adwokatowi opłata kancelaryjna i skarbowa. Strona, której przyslugują alimenty zwolniona jest z opłaty sądowej. Opłata za prowadzenie sprawy przez fachowego pełnomocnika zróżnicowana jest w zależności od zakresu żądań małżonków i sporu pomiędzy nimi, a także długotrwałości postępowania i wahać się może od kilkuset złotych do kilku tysięcy złotych, których zwrotu można domagać się od osoby zobowiązanej do alimentacji.
POMOC FINANASOWA
Jeżeli Twoja sytuacja finansowa nie przedstawia się najlepiej, możesz uzyskać pomoc Skarbu Państwa na pokrycie kosztów rozprawy i adwokata.
W celu zagwarantowania konstytucyjnego prawa równego dostępu do sądu, istnieje możliwość uzyskania pomocy od Skarbu Państwa na pokrycie kosztów sądowych w części lub w całości, jak też w formie ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego lub adwokata, z możliwością wskazania go z imienia i nazwiska.
Wnioski o uzyskanie pomocy tego rodzaju, należy kierować do sądu właściwego, dołączając stosowne oświadczenie wnioskodawcy o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, które składa się na urzędowym formularzu, dostępnym na stronie www.ms.gov.pl lub w dziale pliki do pobrania.